Termin “Internet Rzeczy” (Internet of Things) ukuty został w roku 1999 i choć minęło już 20 lat, wciąż trwają dyskusje, co do niego konkretnie można klasyfikować i gdzie przebiega linia podziału między zwykłymi urządzeniami spiętymi w sieć a IoT. Sytuację komplikuje (ale tylko pozornie!) wyodrębnienie się Przemysłowego Internetu Rzeczy (IIoT). Poznaj najistotniejsze różnice pomiędzy nimi, aby łatwiej móc zdefiniować swoje potrzeby.
Jak już wspomnieliśmy we wstępie, nie każde urządzenie, które komunikuje się z innym, należy do Internetu Rzeczy. Brama garażowa otwierana przez Bluetooth lub system monitoringu domu reagujący na ruch to przydatne urządzenia, jednak zdecydowanie nie można ich zakwalifikować do IoT. Dlaczego? Ponieważ nie korzystają z dodatkowych danych w Chmurze, które wspierałyby ich działanie i rozszerzały funkcjonalność.
Jakie urządzenie będzie więc spełniało warunki definiujące IoT? Na przykład klimatyzator komunikujący się poprzez chmurę z systemem kontroli lub samojezdny odkurzacz, który nie tylko zapamięta układ mebli w mieszkaniu, ale dzięki komunikacji w chmurze będzie udoskonalał swoje algorytmy poruszania się w przestrzeni.
Internet Rzeczy – Internet of Things (IoT)
Fenomen Internetu (wszech)Rzeczy najłatwiej można określić jako połączenie co najmniej dwóch elementów:
- zaawansowanych mechanizmów aplikowanych w urządzeniach elektronicznych, które za zadanie mają pomiar i badanie otoczenia i przesyłanie danych,
- chmury, w której są przetwarzane (często dzięki algorytmom sztucznej inteligencji) i wymieniane dane z urządzeń.
Urządzenia IoT obejmują elektronikę o bardzo zróżnicowanych zastosowaniach. Wśród nich są:
- Wearables, czyli “urządzenia do noszenia” – smartwatche, opaski i klipsy monitorujące sen i ogólny stan organizmu, smart-okulary, etc.,
- systemy domów inteligentnych,
- inteligentne systemy bezpieczeństwa,
- urządzenia śledzące,
- …i wiele innych.
Urządzenia IoT same w sobie mogą być źródłem dochodu dla firmy (jako produkt oferowany klientom) lub też dostarczać jej dodatkowych wartości poprzez przekazywanie danych o przyzwyczajeniach i upodobaniach klientów, co pozwala na oferowanie produktów jeszcze lepiej odpowiadających na potrzeby szerokiej rzeszy ludzi.
Przemysłowy/Industrialny Internet Rzeczy (IIoT)
Jak sama nazwa wskazuje, są to urządzenia IoT wykorzystywane w przemyśle.
Wielkoskalowa implementacja urządzeń IoT wymaga znajomości wielu zagadnień z zakresu m.in. bezpieczeństwa w IT, robotyki, komunikacji między maszynami, automatyzacji, usług w chmurze, sztucznej inteligencji (AI), uczenia maszynowego (machine learning) i Big Data.
Mimo wysokiego poziomu skomplikowania prawidłowe wdrożenie IIoT niesie ze sobą szereg korzyści, np. w postaci dokładniejszego monitorowania jakości i tempa produkcji, zarządzania zasobami i łańcuchem dostaw, poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie.
Najważniejsze różnice
Choć niektóre urządzenia IoT mogą mieć te same funkcje co ich przemysłowe odpowiedniki, nie każde urządzenie IoT będzie należało również do Przemysłowego internetu Rzeczy. Weźmy na przykład kamerę z funkcją rozpoznawania twarzy. Zaimplementowana w telefonie, ma za zadanie odblokowanie ekranu, tylko gdy urządzenie trzyma jego właściciel. Chociaż spełnia się jako zabezpieczenie, to może korzystać z mniej dokładnych algorytmów i mieć bardziej ograniczoną bazę porównawczą w porównaniu z jej industrialnym odpowiednikiem używanym przy bramkach bezpieczeństwa w fabryce.
Najważniejszymi czynnikami, które różnią IoT oraz IIoT są:
1. Skala operacji
Sieci IIoT składają się dziesiątek lub nawet setek kontrolerów, robotów i innych urządzeń. Wymaga to zapewnienia synchronizacji i ciągłej analizy znacznie większej ilości danych, niż pojedyncze urządzenie IoT byłoby w stanie w ogóle wygenerować. Przepływ danych i podejmowanie decyzji na ich bazie musi się zatem odbywać na znacznie większą skalę.
2. Bezpieczeństwo
Brak zaufania do konkretnych rozwiązań hamuje tempo, w jakim rynek przyswaja nowe technologie. Nic w tym dziwnego! Przestój w zhackowanej fabryce czy banku może powodować milionowe straty, włam do sieci szpitala – kosztować nawet ludzkie życie.
W praktyce stosuje się różnego rodzaju środki bezpieczeństwa, od systemów autoryzacji, przez szyfrowanie danych, po zaawansowane systemy wykrywania zagrożeń.
Bezpieczeństwo danych każdego człowieka jest tak samo ważne, ale ze względu na omówioną wcześniej skalę operacji, bardziej rozbudowane systemy bezpieczeństwa są stosowane w IIoT. W miarę optymalizacji kodu i miniaturyzacji urządzeń pewne rozwiązania mogą być adaptowane przez IoT.
3. Żywotność
Na popularności zyskują osobiste urządzenia odporne na różne warunki atmosferyczne. Telefony o wysokich klasach odporności na pył czy wodę dawno już opuściły place budowy i goszczą np. na rodzinnych wypadach za miasto. Wytrzymałość takich urządzeń jest oczywiście znacznie wyższa niż standardowych modeli, ale żywotnością nie mogą konkurować z jednostkami przemysłowymi. Fabryczne roboty produkowane są z myślą o naprawdę długim użytkowaniu. Ich żywotność przekracza niekiedy 30 lat. Pamiętać należy również, że często jest to praca w warunkach ekstremalnej wilgotności, temperatury czy zapylenia. Naturalnie, wszystkie podzespoły takiego urządzenia muszą być przystosowane do długotrwałej pracy w określonym miejscu i ustalonym obciążeniu, co można sprawdzić dzięki badaniom klimatycznym.
4. Mobilność
Powiązana jest bezpośrednio z poprzednim punktem. Urządzenia pracujące w ekstremalnych warunkach muszą być lepiej zabezpieczone, aby zachować ich żywotność. Najczęściej na etapie projektowania dodawane są liczne warstwy ochronne chroniące wrażliwą elektronikę przed niszczycielskimi czynnikami. Wpływa to oczywiście na obniżenie mobilności maszyny. W przeciwieństwie urządzeń IoT rzadko jest to jednak czynnik mający znaczny wpływ na możliwości wykorzystania urządzenia.
5. Precyzja
W gałęziach gospodarki, gdzie liczy się najwyższa jakość i precyzja działania, urządzeniom IIoT stawia się znacznie wyższe wymagania niż IoT domowego użytku. Zwłaszcza w obszarach takich jak lotnictwo, podbój kosmosu czy medycyna, gdzie najdrobniejszy błąd może powodować zagrożenie dla życia lub wysokie straty. Czas synchronizacji urządzeń IIoT i podejmowanych decyzji liczony jest w milisekundach.
6. Możliwości serwisowania
O tym, że naprawa urządzeń elektronicznych może być problematyczna, wie każdy, kto musiał oddać telefon lub komputer do serwisu. Mówi się wręcz o celowym postarzaniu sprzedawanego hurtowo sprzętu, co ma skracać jego żywotność i wymuszać na konsumentach szybszą jego wymianę. Niestety, wiele personalnych urządzeń IoT jest raczej jednorazowego użytku. Wymiana części poza autoryzowanym serwisem rzadko jest możliwa, a koszt naprawy pogwarancyjnej przekracza niekiedy koszt zmiany na nowszy model.
Zupełnie inaczej ma się sprawa ze sprzętem przemysłowym. Możliwość samodzielnej naprawy i niskie koszty profesjonalnego serwisu przedłużającego znacząco żywotność urządzenia są jednym z ważniejszych czynników decydujących o zakupie konkretnego modelu.
7. Elastyczność i skalowalność
Brak kompatybilności wykorzystywanych gniazd lub formatów danych jest jednym ze sposobów, w jaki producenci personalnych urządzeń IoT wymuszają wierność konkretnej marce urządzeń.
Tymczasem stworzenie sieci IIoT obejmującej cały zakład pracy wymaga synchronizacji wielu maszyn, pochodzących od różnych producentów. Każde z urządzeń wchodzące w skład sieci IIoT musi współpracować z pozostałymi jej elementami, bez względu na wykorzystywany w nich hardware i firmware. Wybierając lub projektując urządzenia IIoT, zawsze należy mieć na uwadze, że zakładowa sieć powinna przez długie lata zachować elastyczność i oferować możliwości rozwoju równolegle do wzrostu potrzeb firmy.
Przemysł 4.0 (Industry 4.0)
|
Przy okazji dyskusji o IoT/IIoT nie można zapomnieć o Przemyśle 4.0. Wyrasta on bowiem bezpośrednio z konceptu Przemysłowego Internetu Rzeczy. Nazwa wywodzi się z niemieckiego programu rządowego promującego komputeryzację produkcji przemysłowej. Głównym zadaniem Przemysłu 4.0 są różnorakie aspekty cyfrowej transformacji, takie jak: Postęp w wybranych aspektach osiąga się dzięki urządzeniom IIoT. W tym ujęciu Przemysłowy Internet Rzeczy zapewnia technologiczny fundament dla zmian w przemyśle. Dzięki danym zebranym przez urządzenia bezpośrednio z otoczenia, firmy mogą konkurować ze sobą użytecznością wyprodukowanych dóbr. To klient decyduje, które produkty czy usługi najlepiej spełniają jego wymagania. Prowadzi to w efekcie do przesunięcia gospodarki w kierunku dyktowanym przez wyniki (outcome economy). |
 |
Podsumowanie
Główne cele urządzeń IoT i IIoT mogą być niekiedy podobne. Z konieczności ich design, parametry i odporność na czynniki zewnętrzne znacznie się od siebie różnią.
Zrozumienie tych różnic nie tylko pomoże w wyborze technologii, które optymalnie wesprą Twoje cele biznesowe. To także szansa na lepszą orientację w świecie biznesu, który w coraz większym stopniu zależy od wykorzystania właściwych urządzeń należących do grupy IoT/IIoT. Są one motorem trwającej rewolucji przemysłowej, która wpływa bezpośrednio na strategię i działania firm ze wszystkich sektorów gospodarki.
